Манлайлагч гÑж Ñ…Ñн бÑ?
Менежментийн ухааны агуу ÑÑтгÑгчдийн нÑг Петер Дракерийн тодорхойлÑноор “менежмент гÑдÑг нь юмыг зөв хийх арга бол манлайлал нь зөв юм хийх тухай ойлголт†юм. Менежмент гÑдÑг нь амжилтын шатаар зогÑолтгүй, үр дүнтÑй өгÑÓ©Ñ… замыг зааж өгдөг бол, манлайлал өгÑөж байгаа шатыг маань зөв “хананд нь налуулÑан†байх үүрÑгтÑй.
Манлайлал, менежмент 2-ын Ñлгааг та нарт илүү Ñайн ойлгуулахын тулд дараах жишÑÑг толилуулъÑ.
Шигүү ургаÑан өндөр хулÑтай ширÑнгÑн ой дундуур Ñ…ÑÑÑг Ñ…Ò¯Ð¼Ò¯Ò¯Ñ Ð·Ð°Ð¼ гарган урагшилж байна гÑж бодъё. ÐÑг Ñ…ÑÑÑг нь хадуур барин хулÑыг Ñ…Ñрган зам гаргах бөгөөд Ñ‚Ñднийг үйлдвÑрлÑгчид буюу бүтÑÑгчид гÑе. Харин нÑг Ñ…ÑÑÑг нь Ñ‚Ñдний ард мохÑон хадуурыг нь ирлÑн, дүрÑм журмыг боловÑруулан, булчингийн хүч чадал Ñайжруулах хөтөлбөр боловÑруулан, аль ÑÑвÑл хулÑыг өшөө богино хугацаанд хадах арга технологи боловÑруулан дагаж Ñвна гÑж бодъё. ТÑÑ€ Ñ…Ò¯Ð¼Ò¯Ò¯Ñ Ð±Ð¾Ð» менежерүүд. Харин Ñ‚ÑÑ€ хавийнхÑÑ Ñ…Ð°Ð¼Ð³Ð¸Ð¹Ð½ өндөр ургаÑан модон дÑÑÑ€ авирч гараад “биш ÑÑ, бидний Ñвах ширÑÐ½Ð³Ñ Ó©Ó©Ñ€ зүгт байна. ЧиглÑлÑÑ Ó©Ó©Ñ€Ñ‡Ð¸Ð»â€ Ð³Ñж хашгирч замчилж байгаа нÑг хүн байна. ТÑÑ€ бол лидер.
Хувь хүнийхÑÑ Ñ…ÑƒÐ²ÑŒÐ´ ч, бизнеÑийн хамт олныхоо хувьд ч бид таÑралтгүй “хулÑаа Ñ…Ñргаад л байдагâ€, маш завгүй ажиллаад л байдаг. ГÑхдÑÑ Ñ…Ð°Ñ€Ð°Ð¼Ñалтай нь бид буруу ширÑнгÑн дундуур манаргаж Ñвах нь олонтаа байдаг. Хурдтай өөрчлөгдөж байгаа өнөөгийн нийгмийн орчинд манлайллын үүрÑг роль урьд ÑƒÑ€ÑŒÐ´Ñ‹Ð½Ñ…Ð°Ð°Ñ Ð¸Ð»Ò¯Ò¯ чухал болж байна.
БидÑнд чиглүүлж өгөх луужин Ñ…ÑÑ€ÑгтÑй байна. ХүрÑÑ… газар, Ñвах зам маань тодорхой байх Ñ…ÑÑ€ÑгтÑй байна.
Манлайлагч гÑж Ñ…Ñн бÑ? Ðнгли Ñ…Ñлний Leader гÑдÑг үгийг ихÑнх тохиолдолд удирдагч гÑж орчуулдаг боловч бид “манлайлагч†гÑж орчуулах нь зүйтÑй юм. Яагаад гÑвÑл лидер буюу манлайлагч гÑдÑг нь зөвхөн удирдлагын хамгийн дÑÑд түвшинд байдаг ганц хүний тухай Ñрьж байгаа ойлголт биш юм. Лидер нийгмийн аль ч Ñ…ÑÑÑгт байдаг. Байгууллагын аль ч түвшинд байдаг. Хот, Ñуурин, жижиг Ñум, баг хаана ч гÑÑÑн манлайлагч байдаг. Манлайлагч гÑдÑг нь албан Ñ‘Ñоор удирдах ÑÑ‚Ð°Ñ‚ÑƒÑ Ð°Ð²Ñан хүн ч байж болно, аваагүй ч Ñ…Ò¯Ð¼Ò¯Ò¯Ñ Ð±Ð°Ð¹Ð¶ болно. Гагцхүү Ñ‚Ñд бүхний манлайд л Ñвж байдаг. ТÑд буÑдын хараагүйн түрүүлж хардаг. ТÑд буÑдынхаа урагшлах замыг заÑч байдаг. Тийм ÑƒÑ‡Ñ€Ð°Ð°Ñ Ñ‚Ñд буÑдын хүндÑтгÑлийг хүлÑÑÑÑн хамгийн нөлөө бүхий Ñ…Ò¯Ð¼Ò¯Ò¯Ñ Ð±Ð°Ð¹Ð´Ð°Ð³.

Манлайлагч буюу лидер бол албан тушаал биш, ÑÐ½Ñ Ð±Ð¾Ð» Ð±Ð°Ñ Ð³ÐµÐ½Ð¸Ð¹Ð½ аÑуудал биш юм байна. ТÑгÑÑд ÑÐ½Ñ Ñ‡Ð¸Ð½ÑŒ юу гÑÑÑн үг вÑ? ÐÐ½Ñ Ð±Ð¾Ð» ур чадвар. ÐÐ½Ñ ÑƒÑ€ чадвар нь бизнеÑийн топ менежерүүдÑд ч Ñ…ÑÑ€ÑгтÑй, ÑƒÐ»Ñ Ñ‚Ó©Ñ€Ð¸Ð¹Ð½ удирдагч нарт ч Ñ…ÑÑ€ÑгтÑй, үйлдвÑрлÑл, үйлчилгÑÑний Ñ‚Ñргүүн шугамд ажиллаж байгаа ÑгÑл жирийн ажилчинд ч Ñ…ÑÑ€Ñг болдог тийм л ур чадваруудын нÑгдÑл. ÐÐ½Ñ ÑƒÑ€ чадварыг ÑзÑмшÑÑн хүн хамгийн өндөр амжилтад хүрÑн боломжтой. Давуу тал, Ñлгаа нь Ñ‚ÑÑ€ юм. ТÑд зах зÑÑлийн хатуу ширүүн Ó©Ñ€Ñөлдөөний нөхцөлд ч, байгууллага дÑÑÑ€ÑÑ Ñ‡, Ðаран туул зах дÑÑÑ€ ч, хөдөө Ñуманд ч, дÑÑд Ñургуулийн танхимд ч, Wall street-д, ер ÑÐ½Ñ Ð´Ñлхийн хаана ч амжилт олдог юм.
ТÑд Ñ…Ò¯ÑÑÑн үр дүндÑÑ Ñ…Ò¯Ñ€Ñ†Ð³ÑÑдÑг. Манлайлагчийн дөрвөн үүрÑг
1. ҮлгÑрлÑх–ҮзÑл баримтлал, ÑрхÑм зорилгоо тууштай хамгаалж, буÑдад үг Ñ…Ñл үйл хөдлөлөөрөө үлгÑрлÑж байх
2. ЧиглүүлÑх–ХүрÑÑ… газар, Ñвах замыг зааж өгөх.
3. БуÑдыг зоригжуулах–ХүмүүÑÑ‚ юмыг үнÑн ÑÑтгÑлÑÑÑÑÑ Ñ…Ð¸Ð¹Ð¶ бүтÑÑÑ… боломж, нөхцлийг нь бүрдүүл өгөх
4. ÐÑгтгÑх–Харилцан итгÑлцлийн уур амьÑгалыг бий болгож, хамт олноо нÑгÑн зүгт хөдөлгөх. Ðливаа харилцаа хож-хож, буюу харилцан хожих хамааралд байх Ñ‘Ñтойг үргÑлж Ñана. Менежментийн ур чадварыг бид ÑзÑмшцгÑÑдÑг. ДÑÑÑ€ ÑрьÑан Ñ‚ÑÑ€ үүрÑг ролиудыг бид Ñ…ÑÑ€ÑгжүүлÑÑ… өөртөө үүрч болдог. МÑнга мÑнган Ð±Ð¸Ð·Ð½ÐµÑ Ð¼ÐµÐ½ÐµÐ¶Ð¼ÐµÐ½Ñ‚Ð¸Ð¹Ð½ Ñургуулиуд, Ñурах бичгүүд, профеÑÑор багш нар байна.
Менежментийн мÑдлÑг, ур чадварыг бид ÑдгÑÑÑ€ Ñувгуудаар дамжуулан олж авцгаадаг.ҮүнтÑй нÑгÑн адилаар лидерийн ур чадварыг ÑзÑмшиж болдог. Лидер бÑлтгÑгдÑж болно. Ó¨Ó©Ñ€Ó©Ó©Ñ€ Ñ…ÑлбÑл, та ч олныг арааÑаа дагуулан гайхалтай үр дүнд хүрч чаддаг лидер байх боломжтой. ГÑхдÑÑ Ñ…Ò¯Ð½ амьдралыг бодитойгоор харах Ñ…ÑÑ€ÑгтÑй. Хүний үйл ажиллагааны Ñмар ч талбар дÑÑÑ€ бизнеÑÑ‚ ч, ÑƒÐ»Ñ Ñ‚Ó©Ñ€Ð´ ч, урлаг Ñпортод бүгдÑÑÑ€ÑÑ ÑˆÐ¸Ð»Ð´Ñг болдоггүй.
Цөөхөн хүн л тухайн Ñалбартаа буÑдааÑаа илүү тод гÑлалздаг юм. Шилдгийн шилдÑг манлайлагч нарын нÑг чухал чанар гÑвÑл Ñ‚Ñд цаг үргÑлж Ñуралцаж байдаг. ТÑд өөрт тохиолдÑон бүхнÑÑ ÑˆÐ¸Ð½Ñ ÑŽÐ¼Ñ‹Ð³ мÑдÑж авах, Ñурч авах Ñургууль болгон ашиглаж чаддаг.
ТÑд өөрийгөө болон хийж байгаа ажлаа Ñмагт хөгжүүлÑÑ…, Ñайжруулах арга замыг Ñрж ÑүвÑгчилж байдаг. Та нар ÑÐ½Ñ Ñургалтад оролцож байгаа чинь ч гÑÑÑн Ó©Ó©Ñ€Ñдийгөө хөгжүүлж байгаа Ñ…ÑÑ€Ñг. ТÑгÑÑ…ÑÑÑ€ Ñнд оролцÑоноор буÑдыг удирдан араарааÑаа дагуулах ур чадвар, дадлыг өөртөө Ñ…ÑвшүүлÑÑ… ÑхлÑлийн цÑгийг тавиаÑай, манлайлагч болох замд чинь түлхÑц болооÑой гÑж би Ñ…Ò¯ÑÑж байна. Таныг буÑад Ñ…Ò¯Ð¼Ò¯Ò¯Ñ Ð±ÑƒÑдыг удирдаж чадахгүй гÑж бодож байÑан ч гÑÑÑн та ÑхлÑÑд Ó©Ó©Ñ€Ó©Ó© чадна гÑдÑгтÑÑ Ð¸Ñ‚Ð³ÑлтÑй байх Ñ‘Ñтой. ДÑлхийн хамгийн өндөр уул ÐвереÑÑ‚Ñд хамгийн анх гарÑан ÐÐУ-ын уулчин Жим ВиттÑйкÑÑ€ Ñ…ÑлÑÑн байдаг. “Оргилд гарна гÑдÑг уулын оргилыг ÑзÑлж байгаа Ñ…ÑÑ€Ñг биш. Хүн өөрийгөө ÑзÑмдÑÑ… Ñ‘Ñтой юм байдаг юм. Өөрийнхөө Ð°Ð¹Ð´Ð°Ñ ÑргÑлзÑÑг давах шаардлагатай байдаг. ТÑгÑÑн цагт л гарахгүй оргил хүрÑхгүй газар гÑж хүнд байхгүйâ€. ÐÐ½Ñ ÑŽÑƒÑ‚Ð°Ð¹ үнÑн үг вÑ? ТÑгÑÑ…ÑÑÑ€ манлайлагч болно гÑдÑг орчноо, ажилладаг байгууллагаа, ард түмнийг ÑзÑлж авна гÑÑÑн үг биш. Та ÑхлÑÑд өөрийгөө ÑзÑмдÑÑ… Ñ‘Ñтой. Та дотроо байгаа Ð°Ð¹Ð´Ð°Ñ Ñ…Ò¯Ð¹Ð´ÑÑ, ÑргÑлзÑÑгÑÑ Ð´Ð°Ð²Ð°Ñ… Ñ‘Ñтой. Өөрийгөө удирдан жолоодож чаадаг хүн л буÑдыг удирдан дагуулдаг.
Тийм хүн л манлайлагч болдог. Лидершипийн хамгийн том ÑÑтгÑгчдийн нÑг Өмнөд Калифорнийн их Ñургуулийн профеÑÑор Уоррен БенниÑийн тодорхойлÑноор “Өнөө үеийн манлайлагч гÑдÑг бол хүмүүÑийг хөдөлгөж чаддаг, өмнө нь боломжгүй мÑÑ‚ харагдаж байÑан зүйлийг хамтын хүчÑÑÑ€ бүтÑÑж, цаг үргÑлж гайхам үр дүнд хүрч байдаг хүнийг Ñ…ÑлнцгÑж тодорхойлÑон байдаг. Тийм ÑÑ, бид гайхамшгийг бүтÑÑж чадна. ГÑхдÑÑ Ð³Ð°Ð³Ñ†Ñ…Ò¯Ò¯ хамтын хүчÑÑÑ€. ÐÐ½Ñ Ð±Ð¾Ð»Ð¾Ð¼Ð¶ гагцхүү лидер таны гарт байна.